Language/Kazakh/Grammar/Dative-Case/el
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Қазақша тілінде датық тәріп[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Датық тәріп қазақша тілінде қолданылатын екеліктердің бірден-бірі. Датық тәріп арқылы бастапқы төрт екеліктің бірінен тәуелсізден дерекқор көз жеткізілуі мүмкін. Мысалы: мен | Серікке | қалада жүрдім. Осылайша, Серік дерекқор көз жеткізген, яғни дерекқорға деңгейленген.
Датық тәріп қолданылуы мүмкін екеліктер:
Қолдау екілі[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Қазақша тілінде қолдау екілі датың тәріпімен пайдаланылады. Қолдау екілін пайдаланудың негізгі мақсаты -- шынайы ақпараттық немесе зерттеушілік мәтіндерде анықтау.
Мысалы:
| Қазақ тілі | Транслитерация | Modern Greek (1453-) |
|---|---|---|
| Сәлеметсіз бе? | Sälemetsiz be? | Χαίρετε; |
| Маған көмек көрсетіңіз | Mağan kömek körsediñiz | Βοηθήστε με; |
| Біздің домбырақпен ән айтуға қатысты қатысыңыз ба? | Bizdiñ dombıraqpen än aytuğa qatysty qatysyñız ba? | Θα συμμετέχετε στο τραγούδι μας με τον ντόμπρακ μας; |
| Біздің мектептегі оқушыларға қатысты ескертпе берсеңіз болады ма? | Bizdiñ mekteptegi oqushılarğa qatysty eskerpe berseniñiz bolady ma? | Μπορείτε να υπενθυμίσετε στους μαθητές μας στο σχολείο; |
Бірнеше сабақтық шығармашылық атаулар[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Датық тәріп қолданылатын бірнеше сабақтық шығармашылық атаулар:
- Біреумен жүргізілген іс-әрекеттердің көрсетілуін түсіндіру.
- Біреумен жүргізілген іс-әрекеттердің көрсетілуін талдау.
- Жеке және топтық мәселелерде байланысқанда және сұрақ-жауаптарда датық тәріпті пайдалану.
- Қазақстан және казақ халықты танытуға көмектесу.
Датық тәріптің қолданылуындағы ережелер[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Датық тәріп пайдалануындағы кейбір ережелер:
- Жеке және топтық мәселелерде байланысқанда және сұрақ-жауаптарда датық тәріп пайдаланылады.
- Датық тәріптің көрсеткіші төменгі әріптермен бірінші қатарда жазылады: маған, саған, оған, бізге, сеніңге, оныңға, біздіңге, сендердіңге, оларға.
- Датық тәріптің көрсеткішінен кейінгі әріптер бірінші қатарда жазылмайды.
- Датық тәріптің көрсеткішінен кейінгі әріптер сөздердің алдына жазылмайды.
Датық тәріптің өрістері[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Датық тәріптің өрістерін қолданғанда қосымша белгілер пайдаланылады. Олар:
- -ға/-ге
- -ғұры/-гұр
- -ғыңыз/-гіңіз
- -дыңыз/-діңіз
- -ның/-нің
Мысалы:
| Қазақ тілі | Транслитерация | Modern Greek (1453-) |
|---|---|---|
| Мен Серікке қарамастан қатты жағымдым. | Men Serikke qaramastan qatty jağımdym. | Δεν είχα καλή εμπειρία με τον Σερίκ. |
| Мен Байғабылға біреумен баратында қонақ болдым. | Men Baığabylğa bireumen baratında qonaq boldym. | Ήμουν φιλοξενούμενος στον Μπάιғабыл με κάποιον άλλο. |
| Асылхандыққа өзімдің ісімдік қызметіммен үлкен қосымша қосып келемін. | Asylxandyqqa özimdiñ isimdik qyzmetimmen ülken qosymşa qosyp kelemіn. | Θα συμβάλλω με μια σημαντική προσθήκη της εργασίας μου στην Ασυλχάντικα. |
Қорытынды[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Датық тәріп, қазақ тілінде қолданылатын екеліктердің бірі. Датық тәріп арқылы бастапқы төрт екеліктің бірінен тәуелсізден дерекқор көз жеткізілуі мүмкін. Осы тақырыпты үйреніп, қазақ тілінде датық тәріптің қолданылуы туралы біліміңізді арттыруға жарнама берілді.