Language/Kazakh/Grammar/Past-Tense/el
Հայերէն
Български език
官话
官話
Hrvatski jezik
Český jazyk
Nederlands
English
Suomen kieli
Français
Deutsch
עברית
हिन्दी
Magyar
Bahasa Indonesia
فارسی
Italiano
日本語
한국어
Lietuvių kalba
Νέα Ελληνικά
Şimali Azərbaycanlılar
Język polski
Português
Limba Română
Русский язык
Српски
Español
العربية القياسية
Svenska
Wikang Tagalog
தமிழ்
ภาษาไทย
Türkçe
Українська мова
Urdu
Tiếng Việt
Өткен уақыт[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Өткен уақыт, қазақ тілінде мәні бұрыс болған қажетті уақыттардың бірі. Оның нәтижесінде бір әрекет өткен уақытта кездеседі. Мысалы: мен өткен жылда Алматыда болдым.
Өткен уақыт құрылуы мен пайдалану ережелерін үйрену үшін келесі тәртіптерді қолдану керек:
Өткен уақыт құрылуы[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Өткен уақыт құрылысы қазақ тілінде әдетте жазылмаған, сөйлемнің соңына "-ды" немесе "-ді" сөздерін қосу арқылы жасалады. Алайда, бірнеше қазақ діалектерінде өткен уақыт құрылуы басқа болуы мүмкін.
Мысалы:
| Қазақ | Транскрипция | Қазақша түсінік |
|---|---|---|
| мен оқыдым | men oqıdım | Мен оқыдым |
| сен жаздың | sen jazdyn | Сен жаздың |
| ол жұбысын көрді | ol júbysın kördi | Ол жұбысын көрді |
| біз ойнадық | biz oınadık | Біз ойнадық |
| сіз тұрдыңыз | siz turdynyz | Сіз тұрдыңыз |
| олар барды | olar bardı | Олар барды |
Өткен уақытты пайдалану[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Өткен уақытты пайдалану қазақ тілінде өзіндік ережелермен белгіленеді. Олар:
- өткен уақытта кездесетін әрекеттердің мәні көбінше бұрыс болады (мен өткен жылда Алматыда болдым).
- өтінішнің соңына "-ды" немесе "-ді" сөздерін қосу керек (мен сізден хабарласып қалдым).
- өткен уақытты анықтау үшін келесі сөздер пайдаланылады: "өткен", "өтті", "өтіп", "өткен болатын", "өткен болып", "өткенде", "өткенмен".
Мысалы:
- Мен өткен жылда Алматыда болдым. - Мен Алматыда болдым.
- Сізден хабарласып қалдым. - Сізбен хабарласып қалдым.
- Жұмысқа келгенде ол өтіп кетті. - Жұмысқа келгенде ол кетті.
- Ұйыққа кеткен кезінде оның қолына сүйенді. - Ұйыққа кеткен кезінде оның қолына сүйенді.
- Оған мұқиятты бітіргенде ол өткен болатын күнінің ертеңінде қайтып келеді. - Оған мұқиятты бітіргенде ол қайтып келеді.
Қосымша ақпарат[επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Өткен уақыт құрылуы мен пайдалану ережелерін үйренген соң, өткен уақыттың мәнін оңай қабылдай аласыз. Өткен уақытты пайдалануға тәжірибелік керек, оны жүзеге асыру үшін диалектердің өткен уақытты құрылуы мен пайдалануын үйрену керек.